Biyoplastik Hammaddeleri ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanlış bilinen kavramlar.

Biyobozunur ve Kompostlanabilir kavramları arasındaki fark nedir?

Biyobozunma nedir, ne değildir ve nasıl yapılır. Biyobozunma, bozunma ve kompostlama kavramları arasında birçok karmaşa bulunmaktadır. Birçok insan ve firma bu kavramları birbirlerinin yerine kullanmaktadır ve bilimsel verilere ve testlere sahip olmadan ürünleri hakkında iddialar sunmaktadır. Biyobozunma bozunma ile aynı değildir. Atık gömme (landfilling) de kompostlama ile aynı şey değildir.

Biyobozunma: Tamamen biyobozunma işlemi sadece ortamdaki mikroorganizmalar plastiği besin olarak tüketip, karbondioksit ve suya çevirmesi ve yaşamları için gerekli enerjiyi bu kaynaktan üretmesi ile gerçekleşir. Mikroorganizmalar biyobozunur plastikleri çevreden tamamiyle yok eder ve kesinlikle hiç bir parça ve ya kalıntı bırakmazlar.

Bozunma: Güneş ışınları, kimyasallar ve ya kısmi biyobozunma çevremizde bozunmuş plastik parçaları ve kalıntıların kalmasına sebep olur. Parçalanmış maddeler suya karışarak burada toksik kimyasalların doğada hali hazırda bulunan hallerinin bir milyon katı kadar derişimde, yüksek toksik özelliğe sahip PCB ve DDT gibi kimyasalları üzerlerine çekerler. Bu yüksek toksik kimyasalların biriktiği bölgelerden kirletenler küçük su hayvanları üzerinden besin zincirinde çok daha geniş alanlara tekrar yayılabilirler.

Kompostlanabilme: Biyobozunur olmaya çok daha yakın olmakla birlikte daha yeşilidir. Amerikan Test ve Madde Topluluğu (ASTM)’ye göre bir plastiğin kompostlanabilir sayılması için karbondioksit, su ve biyokütleye kağıt ile aynı hızda dönüşebilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda kompost ya da gübre gibi gözükmesi gerekmekte, herhangi bir toksik madde üretmemesi ve bitki hayatını desteklemesi gerekmektedir. Gerçek anlamda kompostlanabilir plastiklerin tamamiyle biyobozunması sadece kontrollü kompostlama tesislerinde yapılmaktadır. Bı da kompostun 140F’de yaklaşık 10 gün boyunca işlemin başlaması için tutulmasını gerektirmektedir. Tamamen kompostlama, bazı istisnai biyoplastik polimerleri dışında, atık gömme tesislerinde, arka bahçedeki çöp bidonunda ve ya yol kenarında gerçekleşemez.

Biyolojik temelli (bio-based) ile yenilenebilir (renewable) maddeler arasındaki fark nedir?

İkisi de fayda sağlar ve çok kullanılır ve bazen de yanlış bir şekilde. Burada sorulacak sorular: acaba biotemelli biyobozunur mudur ya da yenilenebilir demek biyotemelli ya da biyobozunur mu demektir.

Biyolojik Temelli: Biyolojik temelli ürün biyolojik hammaddelerden ya da besleme stoklarına sahiptir. Örneğin mısır, soya fasülyesi, şeker kamışı ve çimen gibi. Ürün yüzde 100 biyotemelli olabileceği gibi daha düşük oranlarda da olabilir.

Yenilenebilir (Sürdürülebilir): Mısır, soya fasülyesi ve şeker kamışı aynı zamanda yenilenebilir besleme stoklarıdır çünkü bunları her sene tekrar ekebilir ve üretebiliriz. Odun da biyotemelli bir besleme stoğudur fakat yenelenebilirlik özelliği çok daha uzun bir süreçte gerçekleşir. Petrol ve doğal gaz ise yenilenebilir kaynaklar değillerdir.

Fakat bir madde biyotemelli ya da yenilenebilir olsa dahi, bu onun biyobozunur ya da kompostlanabilir olduğu anlamına gelmez. Benzer şekilde bazı petrol temelli ürünler, sentetik temelli plastik hammaddeleri gibi, biyobozunabilir ve kompostlanabilir ama herhangi bir yenilenebilir kaynak içermemektedir.

Herhangi bir ürünün ve ya maddenin biyobozunur ve kompostlanabilir olduğunu kesin olarak bilmenin tek yolu, tarafsız test kurumlarınca belirlenmiş bilimsel standartlara uygunluğunun onaylanmasıdır.

Biyolojik temelli (biyobazlı) hammadde kullanmanın avantajı nedir?

Biyobazlı hammaddeler yenilenebilir kaynaklardan üretilmiştir. Bu kaynakların ekonomik olarak kullanılıp, yerine hemen yenisinin konulabilmesi açısından avantajdır. Buna ek olarak biyobazlı ürünlerin karbon emisyonları, petrol türevli alternatiflerine göre çok daha düşüktür. Hayat döngüsü analizi (Life Cycle Assessment / LCA) açısından çevreye çok daha dostturlar.

Oxo-bozunur (oxo-degradable) nedir?

Biyobozunurluk ve yenilenebilir kaynaklar gibi trendlerden kar elde etmek isteyenler bazen çok isabetli iddialarda bulunmayabiliyorlar. Avrupa’daki Uluslararası Biyobozunur Polimerler Topluluğu (IBAW) ve Kuzey Amerika’daki Products Institute in North America (BPI)’nın da oxo-bozunur formülasyonlar için yapılan bu tür iddialar konusunda bazı endişeleri bulunuyor.

Oxo-bozunur ürünlerin sadece birkaç tanesi ASTM 6400 ve EN 12432 adlı gerekli test standartlarında belirtilen şartları sağlamıştır. Bir markanın oxo-bozunur poşet ürününün bağımsız bir test sonucunda bozunma sürecinin yüksek nem oranında bozulduğu gösterilmiştir.

Ağır metal ekleyerek oxo-bozunma süreci başlatılmaktadır. Kanada gibi ülkelerde ürünlerdeki kobalt elementi seviyeleri düzenlenmiştir. Oxo-bozunur poşetlerde bu seviye Kanada’da izin verilenin çok üstünde belirlenmiştir.

Günümüzde Kuzey Amerika’da ASTM kurumu oxo-biyobozunur plastiklerin çevreye zararlı olmamaları için de bazı standartlar oluşturmaya çalışsa da bu standartlar henüz yapılamamış ve hali hazırdaki ürünler herhangi bir standarta bağlı olmadan üretilmektedir.

Türkiye’de de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, naylon poşet yerine "biyobozunur" poşetlerin kullanılması için çalışma başlattı. Bu konuda Çevre Yönetim Genel Müdürü Mehmet Baş ise bir açıklamada bulundu.

Biyobozunur poşetlerin çevreye en az zarar verenlerini öne çıkaracaklarını bildiren Çevre Yönetimi Genel Müdürü Mehmet Baş şöyle devam etti: ”Öyle biyobozunur poşetler üretiliyor ki onlara da kimyasal katılıyor. Bunlar iki ayda yok oluyor ama o kimyasaldan dolayı toprağı veya suyu kirletiyor. Biz onu da arzu etmiyoruz. İstiyoruz ki iki ayda doğada kendini yok etsin ama bu katkı maddeleriyle olmasın. Doğal yollarla oluyorsa olsun. Bu amaçla biyobozunur poşetlere standart getirmeyi planlıyoruz. Tamamen kimyasaldan arındırılmış, doğaya uyumlu, çok kısa sürede bozulup kendini yok edebilen biyopoşetleri önemsiyoruz. Ancak aslında gönlümüz file ve kese kağıdından yana.”

FKuR Bioflex ve Biograde grubu ürünleri geri dönüşüme sokulabilir mi?

Geri dönüşüm yapılacak malzemelerin doğru şekilde ayrıştırılması oldukça önemlidir. European Bioplastics tarafından Aralık 2013'te yayınlanan çalışma; PE geri dönüşümüne karışan PS ve PP gibi hammaddelerin dahi elde edilecek geri dönüştürülmüş polimerlerin mekanik özelliğini çok fazla olumsuz etkilediğini göstermiştir. Fakat Bioflex gibi PLA malzemeli biyobozunur malzemelerin PE geri dönüşümüne %10'a kadar karışması dahi geri dönüştürülmüş granülün mekanik özelliklerine etki etmemektedir. Biyobozunur ambalajlardan ve ya filmlerden elde edilecek ürünlerin geri dönüştürülmesi tavsiye edilmez. Bu ürünlerin endüstriyel kompostlama tesislerinde bertaraf edilmesi tercih edilmektedir. Üretim sırasında oluşan çapaklar ise belli bir orana kadar geri dönüştürülüp üretime sokulabilmektedir.

EN 13432 Kompostlanabilirlik sertifikası nedir ve hangi ürünlere verilebilir?

Avrupa'da üretilen nihai ürünlerin biyobozunur olmasının şartlarından en önemlisi EN13432 standardına uyum sağlamasıdır. Bu standarda uygun olan ürünlerin üzerinden sertifika numarası da bulunan kompostlanabilirlik logosu bulunmaktadır. Bu şartı sağlayabilmek için nihai ürünün 6 aylık süre içinde %90 seviyesinde biyobozunması, ağır metal, disentegrasyon ve ekotoksisite testlerinden başarıyla geçmesi gerekmektedir. FKuR Bioflex grubu ürünlerinin birçoğu EN13432 sertifikasına sahiptir ve bu ürünlerden üretilen ve bu ürün sertifikalarında belirtilen kalınlığı geçmeyen ürünler de EN13432 sertifikasını almak için başvurabilirler ve son ürünlerini sertifikalayabilirler. Son zamanlarda Fransa gibi bazı ülkelerde nihai ürünün HOME COMPOST özelliği göstermesi istenmektedir. Bu özelliğin sağlanması için yine EN13432 standardındaki şartların sağlanması fakat bu sefer biyobozunma testinin 50-60C'lerde değil oda sıcaklığı olan 25C'de gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bio-Flex ürün grubumuz içinde HOME COMPOST şartını sağlayan ürünler de bulunmaktadır. Detaylı bilgi için iletişime geçiniz.